» آیا صاعقه باعث سقوط هواپیما می شود؟

آیا صاعقه برای هواپیما خطرناک است و باعث سقوط میشود؟
یکی از سوالاتی که بسیاری از مسافران هوایی از خود می پرسند این است که آیا برخورد صاعقه به هواپیما می تواند آن را به خطر بی اندازد و باعث سقوط آن شود؟ در این مقاله قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم و ببینیم که آیا صاعقه به طور واقعی برای هواپیماها خطرناک است و یا اینکه این ترس بیشتر از واقعیت نشأت گرفته است.
تعریف صاعقه و نحوه شکل گیری آن
صاعقه یک پدیده طبیعی است که در اثر تخلیه الکتریکی میان ابرهای طوفانی و سطح زمین یا میان خود ابرها رخ میدهد. این تخلیه الکتریکی که به سرعت صورت میگیرد، با جرقه های عظیم نوری و صدای رعد همراه است. در شرایط خاص جوی، هنگام عبور هواپیما از نزدیکی ابرهای طوفانی، احتمال برخورد صاعقه به هواپیما وجود دارد.
برخورد صاعقه به هواپیما چقدر رایج است؟
بر اساس تحقیقات و داده های ثبت شده، هواپیماها به طور متوسط هر ساله یک بار با صاعقه برخورد می کنند. این به دلیل عبور مکرر هواپیماها از ارتفاعات بالا و نزدیکی به ابرهای طوفانی است. با این حال، بسیاری از این برخوردها بدون مشکل جدی به پایان میرسند و بیشتر آنها باعث هیچ گونه آسیبی به هواپیما یا مسافران نمی شود.
هواپیماها به ویژه در حین اوج گیری و فرود ممکن است با صاعقه برخورد کنند. در این زمان ها، هواپیماها به دلیل عبور از لایه های جو که شرایط آب و هوایی متغیری دارند، بیشتر در معرض صاعقه هستند. به همین دلیل، بسیاری از شرکت های هواپیمایی تلاش می کنند تا از مسیرهای هوایی که احتمال برخورد صاعقه بیشتر است، اجتناب کنند.
آیا برخورد صاعقه به هواپیما می تواند باعث سقوط آن شود؟
یکی از بزرگترین ترس های مردم این است که صاعقه می تواند به موتور یا سیستم های کنترلی هواپیما آسیب برساند و باعث سقوط آن شود. با این حال، تجربه های گذشته و مطالعات انجام شده نشان می دهد که احتمال وقوع چنین رویدادی بسیار کم است. در واقع، هواپیماهای مدرن به گونهای طراحی شده اند که انرژی صاعقه را از خود عبور دهند بدون آنکه این انرژی به داخل هواپیما نفوذ کند.
سیستم های حفاظتی هواپیما در برابر صاعقه
یکی از مهمترین عوامل در جلوگیری از آسیب ناشی از صاعقه، طراحی ویژه هواپیماهای مدرن است. بدنه هواپیماها عمدتاً از آلومینیوم یا مواد رسانای دیگر ساخته شده است که به عنوان یک "قفس فارادی" عمل میکند. قفس فارادی به سیستمی گفته میشود که میتواند بارهای الکتریکی را در سطح خود نگه دارد و از نفوذ آن به داخل جلوگیری کند. به عبارت دیگر، زمانی که صاعقه به هواپیما برخورد میکند، جریان الکتریکی در سطح بدنه جریان پیدا کرده و به جای اینکه به داخل نفوذ کند، از بدنه عبور میکند و از طریق قسمت های خاصی که به زمین متصل هستند، تخلیه میشود.
علاوه بر این، سیستم های الکترونیکی حساس و حیاتی هواپیما مانند سیستم های ناوبری، مخابرات، و کنترل پرواز با لایه های محافظتی قوی پوشانده شده اند. این لایه ها می توانند در برابر تخلیه های الکتریکی مقاوم باشند و مانع از آن شوند که صاعقه به این سیستم ها آسیب برساند. همچنین، سیستم های هیدرولیکی و مکانیکی هواپیما نیز به گونه ای طراحی شده اند که در برابر اثرات صاعقه مقاوم باشند.
تجربه های واقعی از برخورد صاعقه به هواپیماها
در تاریخ هوانوردی، تعداد بسیار کمی از حوادث ناشی از برخورد صاعقه به هواپیماها ثبت شده است. یکی از این حوادث معروف، سقوط پرواز 214 شرکت هوایی Pan Am در سال 1963 بود که به دلیل برخورد صاعقه و آتش سوزی در یکی از مخازن سوخت آن به وقوع پیوست. اما باید توجه داشت که از آن زمان تا کنون، تکنولوژی هواپیماها به طور قابل توجهی پیشرفت کرده و سیستم های حفاظتی آنها بهبود یافته است.
امروزه، هواپیماها به گونه ای طراحی شده اند که از بروز چنین حوادثی جلوگیری کنند. با وجود اینکه هر ساله صدها هواپیما با صاعقه برخورد می کنند، مواردی که این برخوردها منجر به سقوط شده باشند، بسیار نادر هستند. بیشتر موارد برخورد صاعقه به هواپیماها تنها باعث ایجاد نور و صدا میشود و در برخی موارد ممکن است که بخشی از بدنه هواپیما دچار سوختگی سطحی شود که این نیز به راحتی در فرودگاه تعمیر میشود.
زمانی که صاعقه به هواپیما برخورد میکند چه اتفاقی می افتد؟
زمانی که صاعقه به هواپیما برخورد میکند، مسافران ممکن است تنها یک نور شدید را از طریق پنجره ها مشاهده کنند و در برخی موارد صدای بلندی را بشنوند. با این حال، بیشتر مواقع هیچ اتفاق خاصی نمی افتد. سیستم های حفاظتی هواپیما باعث می شوند که جریان الکتریکی از بدنه عبور کند و در نهایت از هواپیما خارج شود.
در برخی موارد نادر، ممکن است بخشی از سیستم های الکترونیکی هواپیما به دلیل برخورد صاعقه خاموش شوند، اما این سیستم ها به سرعت توسط خدمه پرواز بازیابی می شوند و معمولاً هیچ خطری برای مسافران ایجاد نمیشود.
اقداماتی که پس از برخورد صاعقه انجام میشود:
هنگامی که یک هواپیما با صاعقه برخورد میکند، خدمه پرواز به طور معمول اقدام به بررسی سیستم های الکترونیکی و مکانیکی می کنند تا اطمینان حاصل کنند که همه چیز به درستی کار میکند. اگر هر گونه مشکلی شناسایی شود، خلبانان ممکن است تصمیم بگیرند که به یک فرودگاه نزدیک تر تغییر مسیر دهند تا هواپیما برای بررسی های بیشتر مورد آزمایش قرار گیرد.
در فرودگاه، تیم های مهندسی و فنی به بررسی دقیق بدنه هواپیما، سیستم های الکترونیکی و مکانیکی میپردازند. اگر هر گونه خرابی یا آسیب سطحی تشخیص داده شود، هواپیما به تعمیرگاه فرستاده میشود تا تعمیرات لازم انجام شود.
جمع بندی:
در مجموع، برخورد صاعقه با هواپیماها یک پدیده رایج است، اما به دلیل تکنولوژی های پیشرفته و طراحی های مدرن، این برخوردها به ندرت باعث آسیب جدی به هواپیما یا مسافران میشوند. هواپیماهای امروزی به گونهای طراحی شده اند که در برابر صاعقه مقاوم باشند و سیستم های حفاظتی متعددی برای جلوگیری از هرگونه خطر وجود دارد. بنابراین، احتمال سقوط هواپیما به دلیل صاعقه بسیار کم و تقریباً غیرممکن است. مسافران هوایی میتوانند با اطمینان از ایمنی سفرهای خود لذت ببرند و از این نگرانی بی مورد عبور کنند.
تهیه و ترجمه: متینا بشارتی